Stress zit in je hoofd

Hoe werkt de aan- en uitknop van ons zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel verzorgt processen in het lichaam zonder dat je erover na hoeft te denken, zoals hartslag, ademhaling en spijsvertering. Het autonome zenuwstelsel is onder te verdelen in het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel. Deze beide zenuwstelsels hebben hun eigen systeem van zenuwen, neurotransmitters en receptoren. Ze werken met elkaar samen maar hebben een tegenovergesteld effect.

Beide zenuwstelsels ontspringen uit het centrale zenuwstelsel. Sommige zenuwen komen uit de hersenen, en andere op verschillende plaatsen uit het ruggenmerg.

Hieronder een overzichtje waarin je kunt lezen wat er allemaal gebeurt in ons lichaam en hoe ons zenuwstelsel reageert in rust en bij stress.

Sympathisch zenuwstelsel (gevaar-stand)

Eén van de belangrijkste taken van het sympathisch zenuwstelsel is het aanschakelen van de ‘vecht-of-vlucht reactie’. Deze reactie stelt je in staat om actief met stress om te gaan. Het sympathisch zenuwstelsel is constant actief, maar op een laag pitje, om het intern evenwicht te handhaven.

Echter bij stress zorgt het sympathische zenuwstelsel onder andere voor de volgende reacties:

Pupillen verwijden;
Een snellere hartslag;
Verwijden van de luchtwegen;
Remt de vertering af;
Minder aanmaak van speeksel;
De blaas ontspant waardoor je minder hoeft te plassen;
De bijnieren gaan adrenaline en cortisol afscheiden (stresshormonen);
Verdedigende spieren waarmee je kunt vechten of vluchten ontvangen meer zuurstof.

Dit alles om je klaar te maken om te vechten of te vluchten!

Parasympathisch zenuwstelsel (relax-stand)

Het parasympathisch zenuwstelsel is het deel van het autonome zenuwstelsel dat voor de processen zorgt als het lichaam in rust is, zoals alles wat met de spijsvertering te maken heeft en je immuunsysteem.

In rust zorgt het parasympatische zenuwstelsel onder andere voor de volgende reacties in het lichaam:

De pupillen vernauwen;
Een rustige hartslag;
Ademhaling rustig en normaal;
De spijsvertering kan optimaal werken;
Speeksel aanmaak;
De blaas is gespannen en werkt naar behoren;
De bijnieren kunnen herstellen;
Alle spieren ontvangen voldoende zuurstofrijk bloed.

Idealiter zit je slechts twee tot tweeëneenhalf procent in het sympathische zenuwstelsel en de rest van de tijd in het parasympathische zenuwstelsel.

In onze moderne tijd is dit een hele uitdaging!

Eerste pijl - tweede pijl

Lichamelijk en geestelijk leed zijn onvermijdelijk en nuttig. Ze beschermen je bijvoorbeeld als je een heet glas thee oppakt, de pijn waarschuwt je dat de thee heet is en je zet het glas terug of gaat blazen om de thee af te koelen.
Als jouw huisdier komt te overlijden is verdriet begrijpelijk. Want meestal heb je een sterke emotionele band met je huisdier. Dit onvermijdelijk lijden is de eerste pijl. Als je jouw hele leven alleen maar eerste pijlen te verwerken krijgt, heb je een blijmoedig en ontspannen leven.

Maar het zijn de tweede pijlen die ons in ons stresssysteem (het sympathische zenuwstelsel) brengen.
Ons brein gaat de hele dag alle kanten op. We ontvangen dan ook de hele dag externe prikkels, waar we op reageren. Je herkent jezelf vast wel in de volgende situatie. Je hebt een afspraak, maar kunt je auto nergens parkeren. Alle parkeerplekken zijn bezet. Je begint allerlei gedachten te krijgen over de blunder die je maakt als je te laat komt, was je maar eerder weggegaan, of had je het OV maar genomen…. Deze tweede pijlen, die als reactie komen op de eerste pijl (geen parkeerplek), worden in een stroom van gedachten op je afgeschoten.

Stress is dus hoe je zelf met een bepaalde situatie omgaat! Door geregeld yoga nidra te doen of te mediteren kun je jouw stress-level verlagen. Vraag vandaag nog de ontspanningsaudio aan.